Το μετέωρο βήμα της δημοκρατικής αριστεράς

του Κώστα Χαϊνά*

Όταν οι πολιτικές του ΣΥΝ καθορίζονται όχι με βάση τη σκληρή πραγματικότητα του μετεκλογικού τοπίου και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, αλλά την απήχηση τους (!) στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ.

Διαβάζοντας την πρόσφατη πολιτική απόφαση της ΚΠΕ του ΣΥΝ (25/10/2009), προσπάθησα να καταλάβω ποιες είναι οι προτεραιότητες και οι νέες πολιτικές επεξεργασίες της δημοκρατικής αριστεράς, μετά τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου και τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.

Δυστυχώς αυτό που κατανόησα είναι μία από τα ίδια. Δηλαδή μια αυτοκριτική και κριτική που περιορίζεται στα γνωστά «οργανωτίστικα» θέματα, στις ατομικές συμπεριφορές κάποιων στελεχών, άντε και στην κακή λειτουργία κάποιων τάσεων. Μια προσέγγιση και ανάλυση που δεν συνάδει ούτε στο ελάχιστο με την ομιλία και το κλείσιμο στο ίδιο σώμα, του ίδιου του προέδρου του ΣΥΝ, που ήταν πολύ πιο τολμηρή και έθεσε πολλά ερωτηματικά και αμφισβητήσεις και καλά έκανε. Στην συνέχεια ήρθε η απόφαση της ΚΠΕ που έκλεισε τα «ανοικτά» θέματα με τις γνωστές βεβαιότητες της αριστεράς. Πουθενά δεν αναφέρεται έστω και ως υποψία, μήπως κάπου φταίει και η ακολουθούμενη πολιτική της προηγούμενης περιόδου, των προηγούμενων χρόνων.

Μήπως οι πολιτικές που είχε η αριστερά σε μείζονα και ελάσσονα πολιτικά προβλήματα της κοινωνίας και της χώρας, για τα οποία έχουμε γράψει πολλές φορές στο παρελθόν, ήταν σε κάποιο βαθμό λάθος. Όλα λοιπόν καλώς καμωμένα με την πολιτική της αριστεράς. Δεν φταίει η πολιτική της όταν σε επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις από τη μεταπολίτευση, ο ελληνικός λαός την περιορίζει στα γνωστά εκλογικά ποσοστά της. Όμως στην πολιτική τα θέματα προσεγγίζονται πολιτικά. Και όταν αποτυγχάνεις να πείσεις κάποιον για την πολιτική σου, φταίει κυρίως η πολιτική σου. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα. Εκτός εάν οι ηγεσίες της αριστεράς έχουν επιλέξει απλά την πολιτική επιβίωσή τους και την αναπαραγωγή τους. Και κάθε φορά να λένε ότι φταίνε όλοι οι άλλοι για τα περιορισμένα εκλογικά ποσοστά της, εκτός από την πολιτική της.
Ας κάνουμε μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε κάποια επί μέρους θέματα της απόφασης της ΚΠΕ του ΣΥΝ.
Κατ’αρχήν όσον αφορά την πολιτική εκτίμηση για την νέα Κυβέρνηση, τις προγραμματικές της εξαγγελίες και προτεραιότητες, λέει η απόφαση (όλα τα αποσπάσματα από την απόφαση της ΚΠΕ του ΣΥΝ είναι μέσα σε εισαγωγικά) :

«Στο πολιτικό επίπεδο, φαίνεται ότι αυτά που υποστηρίζαμε προεκλογικά για την συμπληρωματικότητα του προεκλογικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ με αυτό της ΝΔ επιβεβαιώνονται πολύ γρήγορα» .

Κάτι ανάλογο αλλά πιο ξεκάθαρα για την ταύτιση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ λέει το ΚΚΕ.
Δηλαδή η γνωστή πολιτική διαπίστωση και ισοπέδωση. Ένα δόγμα που διέπει την πολιτική συνολικά της αριστεράς, μεταπολιτευτικά. Που ταυτίζει απλουστευτικά τη σοσιαλδημοκρατία με τον νεοφιλελευθερισμό και τον νεοσυντηρητισμό. Που δεν μπορεί να ξεχωρίσει τις σημερινές προτεραιότητες της ελληνικής κοινωνίας. Την ανάγκη εκδημοκρατισμού του κράτους, την ανάγκη δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών, για τις οποίες οι εν δυνάμει σύμμαχοι είναι όχι μόνο η σοσιαλδημοκρατία αλλά ακόμη και δημοκρατικές δυνάμεις της φιλελεύθερης δεξιάς !
Αλλά η αριστερά απ’ότι φαίνεται δεν επιδιώκει την λύση παρόμοιων προβλημάτων σήμερα, αφού τα παραπέμπει όλα σε κάποιο αδιόρατο «σοσιαλιστικό» αύριο. Της αρέσει ίσως περισσότερο σήμερα ο ρόλος της διαμαρτυρίας και της καταγγελίας, παρότι μιλάει για προγραμματική αντιπολίτευση, ένα θετικό στοιχείο της απόφασης.

«Σ’ αυτή τη νέα φάση θεωρούμε πως η τακτική και η ανάλογη πολιτική πρακτική της Ανανεωτικής Ριζοσπαστικής Αριστεράς πρέπει να κινείται στη κατεύθυνση της αριστερής προγραμματικής αντιπολίτευσης στο πλαίσιο ενός εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου με ορίζοντα τον σοσιαλισμό. Το εν λόγω εναλλακτικό σχέδιο ορίζει την αριστερά σε ευθεία αντίθεση με το πολιτικό σκηνικό όπως είναι σήμερα»

«Η τακτική μας στο επίπεδο της Βουλής συνίσταται στο ότι κρίνουμε την κυβέρνηση με βάση το δικό μας προγραμματικό σχέδιο, το οποίο βέβαια συμπληρώνουμε με βάση την ανάγκη της στιγμής, πάντα σε αντιστοιχία με το συνολικό μας πρόγραμμα αλλά και τον στρατηγικό μας στόχο»

Το εν λόγω λοιπόν εναλλακτικό σχέδιο ορίζει την αριστερά σε ευθεία αντίθεση με το πολιτικό σκηνικό όπως είναι σήμερα. Βερμπαλισμοί και κούφια λόγια. Η κοινωνία οι πολίτες απαιτούν λύσεις σήμερα. Έστω και μικρά δημοκρατικά βήματα και μεταρρυθμίσεις. Σήμερα, τώρα. Εάν κάθε μέτρο της νέας Κυβέρνησης η αριστερά θα το «μετρά» με κάποιο «συριζόμετρο», τότε ακόμη και απλά μέτρα εκδημοκρατισμού του Κράτους δεν θα τύχουν της στήριξης της αριστεράς, αφού πρέπει να εξυπηρετούν το «σοσιαλισμό» κατά ΣΥΡΙΖΑ. Και αντί η αριστερά να λέει σε όλους τους τόνους ότι, όχι απλά θα στηρίξει κάθε δημοκρατικό μέτρο, κάθε δημοκρατική μεταρρύθμιση, αλλά θα αγωνιστεί με όλες της τις δυνάμεις, με προτάσεις, με πρωτοβουλίες, για να «σπρώξει» τα πράγματα σε πιο προοδευτική και δημοκρατική κατεύθυνση, θέτει όρια. Όμως η κοινωνία και οι πολίτες που εκφράστηκαν στις εκλογές αυτές με τον τρόπο που εκφράστηκαν, θέλουν λύσεις σήμερα. Και για την αριστερά θα ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία να συνομιλήσει με τους πολίτες αυτούς, εάν έλεγε ξεκάθαρα ότι θα στηρίξει κάθε δημοκρατικό μέτρο και κάθε πολιτική που θα προωθεί έστω και λίγο την δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη και όχι να δημιουργεί νέες διαχωριστικές γραμμές, λέγοντας ότι βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με το πολιτικό σκηνικό όπως είναι σήμερα. Αυτοί οι πολίτες όμως είναι οι πρωταγωνιστές της δημιουργίας αυτού του πολιτικού σκηνικού. Άρα καμιά γέφυρα επικοινωνίας δεν δημιουργεί με τους πολίτες αυτούς. Αντίθετα με την ισοπεδωτική κριτική τους κρατά απέναντί της και δημιουργεί πολωτικά αντανακλαστικά.

Ακόμη και την θέση της για την καθιέρωση της απλής αναλογικής τη λέει έτσι για να την λέει. Γιατί η καθιέρωση της απλής αναλογικής επιβάλλει πολιτικές συνεργασιών και συμμαχίες. Και η αριστερά δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει συνεργασίες με κανέναν εκτός από τον εαυτό της. Γι αυτό άλλωστε το θέμα το εξαντλεί σε δυο γραμμές ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι το εκλογικό σύστημα είναι από τα θέματα που θα μας απασχολήσουν το επόμενο διάστημα.

«Επαναλαμβάνουμε τη θέση μας υπέρ της απλής αναλογικής, του μόνου εκλογικού συστήματος που εκφράζει τη βούληση των πολιτών στη σύνθεση του κοινοβουλίου»

Όμως διαχρονικά η αριστερά ήταν υπέρ των κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών. Οι μεγάλες στιγμές της αριστεράς ιστορικά, ταυτίζονται με τις μεγάλες συμμαχίες του ΕΑΜ και της ΕΔΑ, τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών. Σήμερα γιατί η αριστερά δεν θέλει τις συμμαχίες με τα δημοκρατικά κοινωνικά και πολιτικά στρώματα του δημοκρατικού φιλελεύθερου κέντρου και της σοσιαλδημοκρατίας ; Γιατί τους βάζει απέναντι ;
Ως και τους Οικολόγους – Πράσινους δεν τους βλέπει ως μια δύναμη συνεργασίας και συμμαχίας. Απλά τους αναφέρει. Πουθενά δεν γράφει ότι θα επιδιώξει συνάντηση μαζί τους ή έστω κοινή δράση στα μεγάλα προβλήματα του περιβάλλοντος.

«Στον κόσμο που ψήφισε Ο-Π με προσδοκία τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την περιβαλλοντική προστασία, οικολογική ανασυγκρότηση της χώρας και δημοκρατικές λύσεις»

Πάλι τα βαρίδια του αριστερισμού έκαναν τη δουλειά τους, αφού σε παλαιότερες αποφάσεις του ο ΣΥΝ θεωρούσε τους Οικολόγους – Πράσινους εν δυνάμει συμμάχους.
Το αποκορύφωμα της πολιτικής του απομονωτισμού και της περιχαράκωσης της αριστεράς, είναι η πολιτική απόφαση του ΣΥΝ για τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές του 2010.

«Οι δημοτικοί συνδυασμοί που θα υποστηρίξουμε οφείλουν να εκφράζουν τουλάχιστον τον ΣΥΡΙΖΑ»

Αντί η αριστερά να προσπαθήσει να σπάσει την παράδοση του «χρίσματος» των κομμάτων του δικομματισμού, προτείνοντας ενωτικούς και πλατείς συνδυασμούς που θα δημιουργηθούν στη βάση των προβλημάτων και των τοπικών ιδιαιτεροτήτων, ακολουθεί την ίδια κομματική γραμμή. Οι δημοτικοί συνδυασμοί οφείλουν να εκφράζουν τουλάχιστον τον ΣΥΡΙΖΑ !!!. Δηλαδή εάν σε ένα δήμο υπάρχουν δυνάμεις που έχουν συναντηθεί στο παρελθόν σε μεγάλους αγώνες για τα τοπικά προβλήματα και είναι πέρα από το ΣΥΡΙΖΑ και θα ήθελαν να συνεχίσουν το ενωτικό τους εγχείρημα και στις αυτοδιοικητικές εκλογές, δεν κάνουν για την αριστερά, αφού δεν έχουν πιστοποιητικό ΣΥΡΙΖΑ. Για άλλη μια φορά, η αριστερά αντί ενός μεγάλου ενωτικού εγχειρήματος στην κοινωνία επιλέγει την κομματική καταγραφή.

Δυστυχώς οι κυρίαρχες ηγεσίες της αριστεράς κάθε έκφανσης με τις πολιτικές τους, επιλέγουν εδώ και δεκαετίες να έχει η αριστερά έναν περιορισμένο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας.
Και αν κάποιος με ρωτήσει ποια είναι η πρόταση σήμερα θα του πω χωρίς καμιά αναστολή αυτό που είχα καταθέσει και πριν τις εκλογές και η οποία συμπυκνωνόταν στο σύνθημα ‘’Επανίδρυση της δημοκρατικής αριστεράς. Τώρα !!!’’
Από πολλούς φίλους εκλήφθηκε ως μια πρόταση σε κάποιες δυνάμεις από το χώρο του Συνασπισμού να αποχωρήσουν από το αδιέξοδο του ΣΥΡΙΖΑ και να δημιουργήσουν ένα άλλο σχήμα της δημοκρατικής αριστεράς. Δεν ξέρω αν αυτή είναι λύση, αλλά σίγουρα αυτή η προοπτική αντιμετωπίζει το θέμα της επανίδρυσης της αριστεράς, ως μια υπόθεση που λύνεται με οργανωτικούς όρους. Είναι γεγονός βέβαια ότι σήμερα στο χώρο του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ έχουν δημιουργηθεί προκαταλήψεις και επικρατούν κυρίως οργανωτικά ρεύματα και όχι πολιτικά και ιδεολογικά, τα οποία δυσκολεύουν αντικειμενικά το εγχείρημα, το αποστειρώνουν από την ουσία του, που είναι ο επανακαθορισμός της δημοκρατικής αριστεράς με σύγχρονους όρους, δηλαδή ουσιαστικά η επανίδρυσή της. Όμως η επανίδρυση της δημοκρατικής αριστεράς δεν είναι μια υπόθεση που αφορά μόνο τους συσχετισμούς στο εσωτερικό του ΣΥΝ ή έστω του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κάτι ευρύτερο, πιο πλούσιο και πιο δημιουργικό. Αφορά κυρίως τη δημοκρατική κοινωνική αριστερά που σήμερα παρακολουθεί τα γεγονότα σχετικά απογοητευμένη, ψηφίζει με συναίσθημα και όχι με πολιτικό ορθολογισμό, αισθάνεται απογοητευμένη και σχετικά απομονωμένη από την θεσμική αριστερά, κάθε τάσης.
Το εγχείρημα λοιπόν της επανίδρυσης της δημοκρατικής αριστεράς δεν είναι υπόθεση μόνο κάποιας ηγετικής ομάδας ή κάποιων πολιτικών παραγόντων. Δεν είναι υπόθεση μόνο κορυφής. Δεν είναι υπόθεση κάποιων προβεβλημένων στελεχών. Είναι κυρίως υπόθεση της κοινωνικής αριστεράς. Των δημοκρατικών και προοδευτικών πολιτών της αριστεράς που βρίσκονται μέσα και κυρίως έξω από τα κόμματα της αριστεράς.
Δεν ξέρω αν σήμερα υπάρχουν οι όροι επανίδρυσης της δημοκρατικής αριστεράς. Εκείνο που μπορώ να πω είναι, ότι η επανίδρυση της δημοκρατικής αριστεράς δεν αφορά τη συγκρότηση ενός νέου κομματικού σχηματισμού, στα πρότυπα των σημερινών κομμάτων της αριστεράς. Η σύγχρονη δημοκρατική αριστερά θα έχει τα χαρακτηριστικά ενός πολιτικού και ιδεολογικού ρεύματος που θα διαπερνά την κοινωνία και θα συγκροτείται μέσα από την κοινωνία και για την κοινωνία. Θα συγκροτείται πολιτικά με όρους κοινωνίας των πολιτών, με άμεση δημοκρατία και ανοικτές δημοκρατικές διαδικασίες. Η συγκρότησή της θα αγκαλιάσει και θα συγκινήσει τη κοινωνία, θα έχει τους ίδιους τους αριστερούς πολίτες, οι οποίοι θα έχουν ουσιαστικό λόγο και συμμετοχή στο εγχείρημα της επανίδρυσης της δημοκρατικής αριστεράς.
Το πώς και το πότε είναι ζητούμενα. Αλλά αυτά δεν απαντώνται σε ένα κείμενο. Αυτά γεννώνται μέσα από τις ίδιες τις ανάγκες της κοινωνίας και τις ιστορικές συγκυρίες.

*Χαλκίδα 27-10-2009, kostasxainas.blogspot.com