Στην ελληνική αριστερά που κυβέρνησε για 4,5 χρόνια, για πολλά χρόνια κυριάρχησαν οι φράξιες που άλλοτε τις έλεγαν τάσεις και άλλοτε συνιστώσες. Νόμιμες καταστατικά, ποτέ δεν υλοποίησαν την περιγραφή τους ως ρεύματα ιδεών. Η ίδια η μονιμότητά τους και οι σταθερές συνάψεις τους με δίκτυα προσώπων, καταργούσαν στην πράξη την έννοια του ρεύματος - ενός προσωρινού δικτύου συνεργασίας ομονοούντων ιδεολογικά ανθρώπων απλά για την ενίσχυση του πόλου τους στον διάλογο. Η λέξη μηχανισμοί ήταν πάντα πιο κοντά στην πραγματικότητα.
Τι γεννά όμως την ανάγκη των φραξιών; Είναι σύμφυτη με την αριστερή προσέγγιση των πραγμάτων ως μάχης ιδεολογιών όπως λένε οι δεξιοί; Όχι βέβαια. Φράξιες υπάρχουν σε όλα τα κόμματα οποιασδήποτε ιδεολογικής απόχρωσης ακόμη και σε συνδικάτα, συλλόγους ή και ποδοσφαιρικούς οπαδούς. Υπάρχουν παντού όπου η λειτουργία είναι μη δημοκρατική, ιεραρχική, αρχηγική. Όπου ένα απαράτ ανθρώπων ελέγχει αντιδημοκρατικά το κόμμα, κατευθύνει τις εκλογές του αραιά και που και διατηρεί την μόνιμη εξουσία του. Δείτε πχ την αιώνια ηγεσία της ΓΣΕΕ...
Στην αριστερά, αυτό που επιτρέπει ή και επιβάλλει τις φράξιες είναι το έλλειμμα δημοκρατίας, ειδικά το ασφυκτικό τριτοδιεθνιστικό πρότυπο λειτουργίας που δεν έχει εξαφανιστεί ακόμη ολοκληρωτικά. Αντίθετα ανασύρεται συχνά από το συρτάρι όταν τα πράγματα δυσκολεύουν για την ενίοτε ηγετική ομάδα.
Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ, ιδρύθηκε και λειτούργησε αρχικά τουλάχιστον ενάντια σε αυτό το πρότυπο: ως συμμαχία πολλών πολιτικών κινήσεων της αριστεράς. Μετά την ανάδειξη του κόμματος ως πλειοψηφικού σχηματισμού στις εκλογές και την ανάγκη έκτακτης συγκεντρωτικής και πειθαρχημένης ανταπόκρισης στην δύσκολη περίοδο αγώνα κατά των μνημονίων είναι που η δημοκρατία που συνείχε το σχήμα, άρχισε να υποχωρεί. Έκτακτες συνθήκες έκτακτα μέτρα. Πολεμικά μέτρα.
Στην ιστορία της αριστεράς μόνο οι αναρχικοί διατήρησαν την δημοκρατία σε πολεμικές συνθήκες πχ Ισπανία. Όλα τα υπόλοιπα ρεύματα κατέφευγαν στον έκτακτο συγκεντρωτισμό που όμως δημιουργούσε δομές που δύσκολα επέτρεπαν στην συνέχεια επιστροφή στην δημοκρατία. Έτσι και στον ΣΥΡΙΖΑ: οι ανάγκες αντιμετώπισης της τρόικας αφαίμαξαν το κόμμα από στελέχη για να στελεχωθεί το κράτος. Το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ μπήκε σε δευτερεύουσα μοίρα τα 4,5 χρόνια και ακολουθούσε τις κυβερνητικές ανάγκες αντί να ελέγχει δημοκρατικά την κυβέρνηση. Μετά δε τον μνημονιακό συμβιβασμό και την αποχώρηση της συνιστώσας του αριστερού ρεύματος, βιαστικές επιλογές και πολλοί άπειροι άνθρωποι στελέχωσαν τα ψηφοδέλτια στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 με αποτέλεσμα ένας άλλος ΣΥΡΙΖΑ να σχηματίζεται εν αγνοία των κεντρικών μαχών της αριστερής κυβέρνησης.
Βγαίνοντας από την διακυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα άλλο κόμμα. Επέστρεψαν βέβαια τα στελέχη της κυβέρνησης στο κόμμα αλλά τίποτα δεν ήταν το ίδιο. Καταστατικό και δημοκρατία είχαν ατονήσει, η αυτοκριτική που εκρεμμούσε διαμόρφωνε νέες τάσεις, συμμαχίες και φράξιες και ο λόγος του πρώην πρωθυπουργού έμοιαζε καθοριστικός για το μέλλον και το μόνο στοιχείο ενότητας μέσα στην σύγχυση της ήττας. Κι εκεί, είτε σκόπιμα είτε αναγκαστικά το ήδη αποδιοργανωμένο κόμμα κατέφυγε σε μια απολιτική διεύρυνση, διευρύνοντας τον αρχηγισμό και τα χαρακτηριστικά διαμεσολαβούμενου από την ηγετική ομάδα κόμματος. Και διέλυσε τελείως οποιαδήποτε προοπτική αποκατάστασης της συλλογικής δημοκρατικής λειτουργίας ή έστω της "ομοσπονδιακής" της περιόδου των συνιστωσών.
Όλα αυτά κορυφώθηκαν με την επανάληψη της εκλογής από την "βάση" ενός αστέρα των δεξιών media, περαστικού από την αριστερά και με κρυμμένα προσόντα στο βιογραφικό του. Ένεκα της εκλογής του το μισό στελεχιακό δυναμικό της αριστερής κυβέρνησης αποχώρησε ομαδικά και μετά ένα χρόνο το υπόλοιπο απέβαλλε τον πολιτικό φελλό από το κόμμα.
Αλλά και χάθηκαν 18 βουλευτές και τυπικά η αξιωματική αντιπολίτευση. Όλα αυτά από έλλειψη δημοκρατικής λειτουργίας και μεταδημοκρατικές πρακτικές σαν την εκλογή από τη βάση.
Είναι μοιραίο η αριστερά να δημιουργεί φράξιες, εσωτερικούς εμφυλίους και διασπάσεις; Ποια είναι η αιτία της υπερπαραγωγής κομμάτων από την κάποτε κυβερνώσα αριστερά; Πλεύση, ΜέΡΑ25, Νέα Αριστερά, Κίνημα Δημοκρατίας... Γιατί δεν μπορεί να ενσωματώσει την πολιτική διαφωνία στα πλαίσια ενός ενιαίου κόμματος;
Τι παράγει τελικά τις φράξιες;
Γνώμη μας είναι ότι όταν δεν εφαρμόζεται η καταστατική λειτουργία και καταπιέζεται η άλλη άποψη από εκείνη της ηγετικής ομάδας, μοιραία θα σχηματιστούν και οι φράξιες. Από ένστικτο αυτοσυντήρησης, από λόγους κομματικής επιβίωσης και γιατί όχι ανατροπής της ηγετικής ομάδας από άλλη όταν δεν υπάρχει ελπίδα να ανατραπεί η πολιτική άποψη με συντεταγμένο διάλογο. Λογικό είναι. Συνήθως οι παραβιάσεις εμφανίζονται από την ηγετική ομάδα με επίκληση έκτακτων αναγκών, έκτακτων συνθηκών ή ανάγκης άμεσης απόκρισης χωρίς την βάσανο των συνεδριάσεων. Αλλά αυτή είναι λογική λενινιστική αν όχι σταλινική: υπάρχει πάντα τρόπος να λειτουργήσει η δημοκρατία, η συναίνεση, η συλλογικότητα. Ζωντανοί τρόποι και ψηφιακοί τρόποι. Είναι ανεπίτρεπτο να δίνονται μάχες μηχανισμών και όχι ιδεών στο εσωτερικό της αριστεράς.
Τελειώνουμε εδώ αυτό το σημείωμα με το προσωρινό συμπέρασμα ότι όπου υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας και συλλογικότητας οι φράξιες και οι ουρανοκατέβατοι αρχηγοί βλέπουν φως και μπαίνουν.
Πρώτα μέτρα για την κατάργηση των φράξεων και των μηχανισμών είναι η κατάργηση της εκλογής ηγεσίας από την βάση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων της οργανωμένης βάσης δλδ των εγκρίσεων και αποφάσεων από τις συνελεύσεις των οργανώσεων μελών και των συνεδριάσεων των αντιπροσωπευτικών οργάνων. Και η υιοθέτηση της ανακλητότητας των εκπροσώπων παντός είδους εφόσον παραβιάζουν την συλλογικότητα με δικές τους ενέργειες που παρουσιάζουν ως συλλογικές.
Τόσο απλά και δύσκολα ταυτοχρόνως. Γιατί οι αριστερές αξίες πρέπει πρώτα να εφαρμόζονται στην εσωτερική ζωή της αριστεράς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU